Bertso berriyak. Donostiyaren suntsiketari jarriyak. Tomas Arzubialde. Nabarralde
Milla zortzireun da amairuko
abuztuaren illian,
donostiarroi iñoiz aztuko
etzaigun egun batian,
gerra txar batek arrapatu zun
erriya bete-betian:
dana txikitu arte pakerik
etzan izan gure etxian.
2
Garai ayetan Europa aldian
nagusi zan Bonaparte,
eta Donosti aldian ere
artu nai zun, nunbait, parte.
Bere armada zabaldu zuben
prantzes soldaduz bete arte,
baiñan prantzesen etsayak ere
etzebiltzan oso aparte.
3
Ingles, español ta portugesak
egin zuten alkar artu.
Prantzesen kontra ekin ziyoten,
nai baitzituzten bialdu.
Bi illabetez ainbat zituzten
Donostiyan setiatu.
Wellington eta beste batzubek
zuten burruka gidatu.
4
Gipuzkoarren jarrera, nunbait,
españolei ez gustatu:
prantzesarekin epelegiya,
ayek alaxe juzkatu,
eta guziyek biar zutela
nola edo ala pagatu.
Asteko, beintzat, probintzi dana
traidore deklaratu.
sartu ziraden barrena,
ta azkar asko garbitu
ereparian gertatzen zena.
Donostiarrak iltzeko eta
dana suntsitzeko urrena,
Castaños buru anker gaiztuak
ala eman zun ordena.
6
Emakumiak bortxatu eta
gizon asko torturatu,
seireun etxe kixkali eta
diru guziya arrapatu,
izurri latza zabaldu
gerota amaikak biziya galdu:
ezeren kulparik ez gendunok
larrutik gendun ordaindu.
7
Berreun urte igaro dira,
eta ez gaude aztuta,
garai artako donostiarrak
ainbeste merezi du ta.
Batzuk, ordia, festa egiteko
dabiltz asmua artuta,
milla ta seireun eriyotz ayen
oroitzapena galduta.
8
Ordutik emen española zan,
tamalez agintzen jarri,
eta arekin, jakiña dago,
egiya jakiten larri.
Orduko berri zabaldu nairik,
ona zortzi bertso berri,
donostiarron, gipuzkoarron
eta danon jakingarri.